Een fenomeenonderzoek naar plofkraken, plofkrakers en hun rol in het grotere geheel van de (grensoverschrijdende) georganiseerde criminaliteit
Plofkraken komen in Nederland ruim tien jaar voor. Aanvallen kunnen gericht zijn op juweliers of winkels, maar het meest voorkomend zijn de aanvallen op geldautomaten. Aanvankelijk pleegden criminelen ram- en plofkraken met behulp van een explosie met gas. Deze modus operandi veranderde naar mate banken zich heviger tegen de aanvallen wapenden. Zij voerden nieuwe beveiligingsmaatregelen door bij alle (Geldmaat) automaten met als doel de succeskans van plofkraken te verlagen. Het werd een kat en muis spel, waarbij een nieuwe maatregel kort daarna werd opgevolgd door een verwoestendere criminele innovatie zoals de explosieve pizzaschuif en fascia pakketten.
De beveiligingsmaatregelen lijken in Nederland effect te hebben gehad: het aantal plofkraken is gedaald van 144 aanvallen in 2012 naar 15 in 2022. Tegelijkertijd is het aantal plofkraken gepleegd in Duitsland in deze periode opgelopen van 1 naar 442 aanvallen. Opvallend is dat deze aanvallen (vermoedelijk) bijna allemaal gepleegd zijn door criminelen uit Nederland.
Ondanks dat plofkraken niet direct gericht zijn tegen personen, heeft de explosieve aard van het fenomeen een aanzienlijke impact op de maatschappij. Explosieven worden opgeslagen in garageboxen in woonwijken en criminelen rijden met 200 km/h in een met explosieven gevulde auto. Een politieachtervolging waarbij het vuur wordt geopend levert dan levensgevaarlijke omstandigheden op. Bij een succesvolle plofkraak rijden de daders weer naar Nederland met tienduizenden euro’s per keer, een imponerend verhaal voor hun omgeving en ervaring met zware explosieven.
Momenteel ontbreekt het aan voldoende kennis uit zowel de academische wereld als de politiepraktijk, en aan samenhang tussen opsporing en preventie om het fenomeen plofkraken adequaat aan te pakken. Op verzoek van en in samenwerking met het Landelijk Forensisch Coördinatieteam Ram- en Plofkraken (LFCT) van de politie wil Bureau Beke met dit onderzoek inzichten verschaffen in het fenomeen plofkraken, plofkrakers en de rol die plofkraken spelen in het grotere geheel van de (grensoverschrijdende) georganiseerde criminaliteit. De inzichten dienen als basis voor praktische aanbevelingen voor de aanpak van het fenomeen plofkraken en plofkrakers.
Opdrachtgever
Programma Politie en Wetenschap
Projectteam
Marjolein Nillessen, Henk Ferwerda, Ellen Harbers, Joey Wolsink en Juno van Esseveldt
