Door: Ilse van Leiden
Onlangs overleed Peter Sutcliffe (74) in een ziekenhuis in Engeland nadat hij elke behandeling voor Covid-19 had geweigerd. Een soort van zelfverkozen dood. Dat geldt niet voor de minstens dertien vrouwen die Sutcliffe aka The Yorkshire Ripper tussen 1975 en 1980 op gruwelijke wijze vermoordde. Daarbij gebruikte hij naast een mes onmenselijke gereedschappen als een hamer, schroevendraaier en een zaag. Hij pleegde overkill op de slachtoffers en verminkte hen dusdanig dat ze soms nog moeilijk herkenbaar waren. Vervolgens dumpte hij ze als grofvuil: in een vuilnisvat, op een hoop afval, onder een stapel hout. Bij sommige slachtoffers keerde hij later terug om het lichaam onherkenbaar te maken, vermoedelijk wanneer hij eerder tijdens de moord gestoord werd.
Cleaning up the place
Sutcliffe is het prototype van een sadistische seriemoordenaar. De motieven van een seriemoordenaar kunnen bij meerdere typologieën horen. Seriemoordenaars kunnen gericht zijn op de handeling van de moord of op het proces daaraan voorafgaand. Voor de eerste categorie gaat het om het moorden zelf. Deze seriemoordenaars laten zich onderverdelen in twee typen: de visionair en de missionair. Beide typen moorden vanuit niet-seksuele motieven en worden gepleegd omdat zij zich daartoe gedwongen voelen. Het verschil tussen deze typen is dat de visionair of de ‘ziener’ vanuit een psychotische toestand moordt; hij hoort stemmen of krijgt visioenen die hem opdragen dat hij moet moorden. Een voorbeeld van een visionaire moordenaar is David Berkowitz aka Son of Sam die via een hond door de duivel wordt geïnstrueerd om moorden te plegen. De missiegeoriënteerde seriemoordenaar handelt vanuit zijn eigen overtuiging: hij gelooft dat hij ervoor moet zorgen dat een bepaalde groep mensen uit de wereld verdwijnt. Peter Sutcliffe is een voorbeeld van een missionaire seriemoordenaar. Hij legde zijn motief uit als dat hij wraak wilde nemen: ‘The women I killed were filth-bastard prostitutes who were littering the streets. I was just cleaning up the place a bit.’ Later verklaarde hij op bevel van de duivel te handelen wat hem dan weer een visionaire moordenaar zou maken. Van seriemoordenaars is bekend dat ze de boel behoorlijk kunnen belazeren. Het is nooit opgehelderd wat nu zijn werkelijke drive was.
Een klopjacht
Sutcliffe werd na een jarenlange klopjacht bij een min of meer toevallige controle door de politie in verband gebracht met de moorden. Feitelijk zoals het ook bij de arrestatie van de Amerikaanse seriemoordenaar Ted Bundy ging. Terwijl Bundy ruim tien jaar lang tot kort voor zijn executie zijn betrokkenheid bij meer dan dertig moorden heeft ontkend, liep Sutcliffe kort na zijn arrestatie leeg. Hij bekende de volgende ochtend de Yorkshire Ripper te zijn en gaf vervolgens uitgebreide verklaringen over de moorden. Sutcliffe zat sinds 1981 een levenslange gevangenisstraf uit. Naast de dertien dodelijke slachtoffers was hij veroordeeld voor zeven pogingen tot moord. De nabestaanden van de slachtoffers voelen zich bevrijd door de dood van Sutcliffe. Zoals de zoon van een van de slachtoffers het verwoordt: ‘Good riddance. Who’d have thought that coronavirus could produce at least one happy ending?’ Met zijn dood neemt Sutcliffe waarschijnlijk veel geheimen mee in het graf. Geheimen die voor nabestaanden van onopgeloste moordzaken welllicht een einde hadden kunnen maken aan een jarenlange onzekerheid over wie hun geliefde gedood heeft. Voor de een is Sutcliffe’s dood dus een bevrijding, voor de ander een hoop die verloren gaat.
De donkere dagen voor kerst
Op Netflix is nu de true crime miniserie The Ripper te zien over de vijf jaar durende klopjacht op The Yorkshire Ripper.
Fascineert dit onderwerp je? In Serieplegers kun je meer over de profielen en modus operandi van seriemoordenaars lezen. Echt iets voor de donkere dagen voor kerst.
Tot slot een wijze raad: de meeste seriemoordenaars komen heel normaal over. Zoals Ted Bundy zei: ‘We serial killers are your sons, we are your husbands, we are everywhere.’ Pas goed op elkaar.
