‘Hi. Hoeveel voor je tieten’
Door: Emma Derksen
Dagelijks ben ik te vinden op sociale media. Via Snapchat hou ik contact met vriendinnen, via Instagram zie ik wat mijn ‘vrienden’ allemaal doen in hun leven en op TikTok kan ik doelloos scrollen. Hoewel ik me bewust ben van de minder leuke kanten van sociale media, heb ik persoonlijk geen ervaringen met negatieve of schokkende content. Maar door de onderzoeksactiviteiten van afgelopen jaar, is mij duidelijk geworden welke vormen de schaduwkant van deze platforms kunnen aannemen.
Naast mijn privégebruik ben ik op mijn werk actief op sociale media. Als onderzoekster richt ik me voornamelijk op onderzoek naar jeugdcriminaliteit en de vraag waarom jongeren crimineel actief worden. Het doel van het professioneel online struinen? Meer inzicht krijgen in de risicovolle elementen die sociale media meebrengen voor jongeren. Ik begeef me onder andere op Snapchat met een vrouwelijk nepaccount. Binnen verschillende platforms bestudeer ik het online gedrag van mensen door participerende observatie. Mijn enige acties zijn het versturen of accepteren van vriendschapsverzoeken. Ik stuur zelf geen foto’s of chatberichten.
Ook al ben ik vaak te vinden in het online domein, het verbaast me wat ik voor mijn werk allemaal tegenkom op sociale media. Voor veel mensen zijn sociale media een verrijking van het leven. Toch heb ik, maar ook de professionals in het werkveld, zorgen over de rol van deze platforms. Vandaar deze columnreeks, waarin ik de komende tijd voorbeelden laat zien van de risicovolle inhoud van het online domein die ik tijdens mijn werkzaamheden tegenkom. Niet om angst aan te jagen, niet om te stigmatiseren, maar om (meer) inzicht te geven. Een merendeel van de maatschappij heeft namelijk wel vermoedens van de online gevaren, maar echt concreet zijn deze vermoedens niet.
Het eerste voorbeeld dat ik jullie wil geven, heeft te maken met seksueel (grensoverschrijdend) gedrag en verbaasde me persoonlijk enorm. Na een aantal vriendschapsverzoeken te hebben verstuurd, kwam Snapchat met een nieuwe reeks aan vriendschapssuggesties. Op de een of andere manier zat ik ineens in een algoritme waardoor ik de volgende accounts kreeg voorgeschoteld: ‘Oudere man 34 voor meisjes’, ‘Ik betaal voor sex’, ‘Meester Voor Meisjes’, ‘Man Geil Snappen’, en ‘Opa zoekt lekkertje’. Ik kan best raden wat deze accounts naar een vrouwelijk account zouden sturen. Sexting is niet nieuw, voor veel jongeren en volwassenen is het spannend om seksueel getinte berichten of foto’s naar elkaar te sturen. Maar oudere man voor meisjes? Opa zoekt lekkertje? Dat klinkt minder onschuldig. Uiteindelijk waren het de accounts van ‘Peter’, ‘Klaas’, ‘Willem’ en ‘John’ die me overvielen. Ietwat naïef dacht ik eerst dat deze accounts gemaakt zijn door jongeren om te geinen. Maar ik kan jullie vertellen dat het veelal (volwassen) mannen lijken te zijn die deze content ongevraagd versturen.
Dit is slechts het topje van de ijsberg, aangezien ‘ik’ dagelijks ontelbaar veel van dit soort berichten binnenkrijg op mijn werktelefoon. Dan heb ik het nog niet eens over de talloze foto’s van ontblote torso’s, dickpicks, pornoclips en masturbatiefilmpjes die ongevraagd ‘mijn’ kant uitkomen. Zonder enige vorm van aanmoediging, laat staan reactie van ‘mijn’ kant. De enige aanleiding is het accepteren van een vriendschapsverzoek. Als ik geen reactie geef, blijft men pushen door ongevraagde seksuele content te sturen of door te videobellen. Bij sommige gebruikers lijkt er een morele sexting code te zijn. Zij vragen eerst of ik geïnteresseerd ben in “geil snappen”. Als een reactie vanuit mijn kant uitblijft gebeurt er niks.
Wat ik vooral niet had verwacht, is dat ik zo gemakkelijk in aanraking kom met deze content zónder zelf actief te participeren. In de meest ernstige gevallen zijn de risico’s dat gebruikers slachtoffer worden van sextortion (het chanteren met verspreiden van naaktfoto’s) of grooming (digitaal kinderlokken). Wat ik misschien nog wel meer verontrustend vind, is dat het algoritme mijn hele account overneemt. In een weekend tijd heb ‘ik’ meer dan 1.200 vriendschapsverzoeken ontvangen. Steeds vaker wordt gevraagd naar nudes, dates en meer. In een relatief korte tijd is ‘mijn’ account onderdeel geworden van een online sexting/porno universum.
Dit is slechts één van de vele opmerkelijke scenario’s die ik ben tegenkomen in de online wereld. Tenminste, voor mijn generatie ‘millennials’ en de generaties daarvoor is het nog de online wereld. Voor de nieuwere generaties is het simpelweg: de wereld.
Voor de geïnteresseerden:
Mismatch. Een verkennend fenomeenonderzoek naar het plegen van zedendelicten na contact via een datingsite of datingapp.
The impacts of sexual extortion on minors: A systematic review
Deze column is van Emma Derksen, onderzoeker bij Bureau Beke. De mening en opvattingen die in deze column worden geuit vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de standpunten van Bureau Beke. Deze column is bedoeld om inzicht te bieden vanuit het perspectief van een onderzoeker.
